Gemeenschapsradio als corona-proof event: Radio Sinksen als good practice

Beeld: (c) RadioSinksen - Ruben VDW

Deze blogbijdrage is geschreven door Broos Claerhout. Claerhout is Coördinator bij Quindo, een medialab in Kortrijk.

Evenementen worden uitgesteld of geannuleerd. Het is niet duidelijk wanneer die weer op volle toeren kunnen draaien. Evenementendiensten wringen zich in bochten om live-streams en andere alternatieven op te zetten. In Kortrijk werd community radio hét alternatief voor het grootste stadsfestival van het jaar: de Sinksenfeesten.

Community radio is een machtig iets. Letterlijk en figuurlijk. In de extreemste gevallen is het nodig om te overleven; denk aan bushradio’s in Afrika waarlangs informatie over de bewegingen van rebellengroeperingen dorpen kan waarschuwen. Of het andere extreme; Radio Mille Collines riep in Rwanda op tot genocide. Maar één iets is zeker: radio heeft de kracht mensen te verbinden. Ook als dat slechts tijdelijk is. In Kortrijk toonde de stad, samen met vzw Quindo, hoe community radio een alternatief voor een cultureel evenement kan zijn.

De Kortrijkse Sinksenfeesten zijn voor de Kortrijkzaan wat de Gentse Feesten twintig jaar geleden voor de Gentenaars waren: een jaarlijks hoogtepunt waarop de liefde voor de stad prevaleert. Een evenement waar alle Kortrijkzanen aan mee kunnen werken en welkom zijn. Een melting-pot van cultuur met een C, volkse spelen en een platform voor iedereen die er wat mee kan en wil.

Wanneer corona roet in het eten kwam gooien en de feesten dit jaar gecanceld moesten worden, stootte dat op heel wat reacties. De stad Kortrijk kwam snel met een alternatief: Sinksen in de Wolken, Pinksteren zou niet onopgemerkt voorbijgaan. Naast een heuse videostream met een fors programma (bands, DJ’s, quiz, veiling, enzovoort) en een openingshow die zelfs Antwerpenaren kan overtuigen eens naar Kortrijk af te zakken, werd ook 60 uur ‘Radio Sinksen’ gemaakt. Daarvoor heeft de stad beroep gedaan op vzw Quindo, de spin-off van de Hogeschool West-Vlaanderen die onder andere een Kortrijkse jongerenradio omvat. Dat verliep als volgt.

Bereik

Community radio wil verbindend werken met de volledige gemeenschap: zowel in de samenstelling van de mediamakers, het beoogde doelpubliek (de luisteraars) als in de content die ze brengt en de mensen die ze aan het woord laat. Een zo ruim mogelijk bereik is dus cruciaal. Een FM-frequentie is bijgevolg bijna een must. Via de VRM werd een licentie voor de evenementiële FM-frequentie 92.2 verkregen. Radio Sinksen was dus hoorbaar over de hele stad. Daarnaast werd de capaciteit van de webstream verhoogd en was Quindo te beluisteren via verschillende radio-applicaties.

Bereik is uiteraard niet enkel het opzetten van een frequentie. Communicatie voor, tijdens en na het event bleken cruciaal. Duidelijke en brede communicatie over het waar, wat, wanneer en hoe er geluisterd kon worden: het opnemen van een programmaschema in het stadsmagazine, voldoende aankondigende social media-posts en affiches in het straatbeeld.

Betrokkenheid en interactie

Community radio werkt mét, door en voor de gemeenschap; zoek alles dus in de directe omgeving: samenwerkingen, vrijwilligers, content, muziek …

Mensen dichter bij elkaar brengen doe je niet door twee presentatoren tegen elkaar te laten spreken terwijl een groep mensen meeluistert. Het betrekken van zoveel mogelijk mensen bij de hele productie is essentieel. Zo werd voor Radio Sinksen ruim op voorhand een oproep naar presentatoren en reporters gedaan. Daaruit worden vervolgens verschillende mensen geselecteerd om effectief te presenteren, anderen om redacties te vervoegen. Voor iedereen wordt een plaats gevonden. Op die manier ontstaat een diverse vrijwilligerspoule van om en bij de 80 personen; van hoofdredacteurs die dagelijks aan de slag zijn tot technici die op voorhand de jingle in elkaar boksen.

Bij het opstellen van het programmaschema bleken twee zaken belangrijk: het weerspiegelen van de ‘klassieke sinksenfeesten’ (een Franse middag, plaats voor muziekcollectieven, spijs en drank, spel, ...) en het uitwerken van een aanbod dat ‘voor-elk-wat-wils’ voorziet. Van experimenteel klassiek tot een hele nacht house en techno. Daarvoor moest het warm water niet worden uitgevonden: samenwerkingen zijn key. Zo voorzag de bibliotheek de inhoudelijke samenstelling van een literaire ochtendshow en zorgde hip-hop jeugdhuis De Stroate voor een urban programma.

Een oproep om te stemmen voor de muzikale ‘Sinksen top 30’ zorgt voor een lijst muziek, gekozen door Kortrijkzanen, met naam, motivatie én een telefoonnummer. Door hen op te bellen en hen on air te laten motiveren wordt opnieuw een hele hoop mensen betrokken in de radioshows.

Engagement

Werken met een groep vaste medewerkers is interessant. Maar voor dergelijke producties is het vaak wenselijker beroep te doen op een hoop vrijwilligers, waarvan sommige zich engageren om één uurtje mee te werken, en anderen om drie weken intensief mee te helpen voorbereiden. Elk neemt het engagement op dat ze kunnen en willen aangaan. Hoe meer betrokkenen hoe beter.

(Enige) professionaliteit

Mensen bereiken is één iets, maar hen ook effectief blijvend laten luisteren, dat is iets anders. Kwaliteit van presentatie, techniek en inhoud is erg belangrijk. Dat betekent niet dat iedereen professional moet zijn, integendeel; niet-professionals denken nog net dat ietsje verder out-of-the-box. Het betekent wel dat er nood is aan voldoende professionele ondersteuning. Zo voorzagen Jana De Wilde (Q-Music) en Jens Lemant (Radio 2) op voorhand een presentatie- en reportagetraject voor de vrijwilligers, met workshops en coachingmomenten.

Een professionele radiotechnicus, was het hele weekend stand-by om de technici bij te staan, in het geval er iets fout liep.

Voorbereiding

Voorbereiding is 80 procent van het werk, dat is een cliché maar ook een waarheid. Presentatoren, hoofdredacteurs en redacties dienen voorbereid te zijn. Hoe meer hoe beter. Medewerkers komen een goed aantal uren op voorhand en de interviews liggen vaak al een goeie week vast, met uiteraard voldoende ruimte voor spontaniteit en spur-of-the-moments. Maar dat gaat enkel als de rest strak zit.

Strakke communicatie en afstemmen met externen is noodzakelijk voor een goeie productie. Vooraf, tijdens en na het event stond Gaëlle Vanhaverbeke, coördinator van Sinksen in de Wolken, in rechtstreeks contact met de producers van Radio Sinksen. Vlotte verbindingen, of dat nu technisch of inhoudelijk is, hangen af van goed persoonlijk contact tussen de betrokkenen.

Co-productie

Alles wat voor Radio Sinksen gemaakt werd gebeurde in coproductie. Met externe partners: stadsdiensten, collectieven en jeugdverenigingen. En met horeca-zaken en alle vrijwilligers. Jingles werden door de ene geproducet, door iemand anders ingesproken en door nog een ander gemonteerd. Door beroep te doen op actieve lokale spelers en hen, als maker of content, te betrekken bij de productie verzeker je niet enkel het aantal ambassadeurs van het project, maar ook de relevantie voor de community.

Kortom: evenementiële gemeenschapsradio brengt heel wat werk met zich mee, maar biedt ook een waardig alternatief voor fysieke samenkomsten. Het kan verbindend en versterkend werken. De stem van een gemeenschap wordt gezamenlijk versterkt. Het potentieel is groot.